Sinds de laatste 30 jaar tuinieren we voornamelijk in de lente. Dat is een gemiste kans, want het najaar is perfect voor de aanplant en andere werkzaamheden in de tuin! Daarom organiseert Stichting Steenbreek in het kader van de nationale campagne ‘Een groener Nederland begint in je eigen tuin’ ook dit jaar ‘Het Vergeten Plantseizoen’  van 1 t/m 31 oktober. Tijdens deze maand worden door heel Nederland allerlei leuke, groene activiteiten georganiseerd.

Waarom het Vergeten Plantseizoen?

1. Watergebruik

Het grootste verschil tussen voor- en najaar is het weer. In de afgelopen jaren hebben we vaak een droge lente gehad waarin we jonge plantjes soms wekenlang water moesten geven. In de herfst regent het gewoonlijk meer dan in het voorjaar en is de luchtvochtigheid steevast hoog. Ook zijn de nachten langer en ligt er meer dauw. In het najaar hoef je dus minder vaak en minder lang te lopen met de gieter, en zullen de planten minder snel uitdrogen.

2. Wortels ontwikkelen

In het najaar is de bodem nog opgewarmd door de zomer en zullen de planten beter aanslaan. Bomen, struiken, vaste planten en bollen kunnen makkelijker worden geplant of verplant omdat ze in ‘slaapstand’ zijn. De grond heeft meer tijd om aan de wortels te plakken en de wortels hebben meer tijd om zich te ontwikkelen. Zo kunnen ze makkelijker voeding en water opnemen op momenten dat het moeilijk wordt.

3. Winterslaap

Een voordeel ten opzichte van planten in het voorjaar is dat de planten zich in het najaar al aan het voorbereiden zijn op de winter door onder meer voedingsstoffen op te slaan in wortels en takken. In de warme bodem zullen ze voor de winter wel wortelen, maar weinig energie steken in het maken van nieuwe scheuten. In tegenstelling tot het voorjaar zijn planten die in het najaar gekocht worden volledig ontwikkeld.

4. Vaste planten

In het begin van de herfst kun je alles wat je in een pot koopt in de tuin zetten; dat heeft dan mooi de tijd om voor de winter vast te wortelen. Vaste planten en bloembollen kun je in het najaar tegelijkertijd planten. Planten die met kluit worden verkocht of met schoongespoelde wortels, zijn juist geschikt om in de tweede helft van het najaar te planten.

5. Volle grond

Zodra de planten in rust gaan, in oktober, is het gevaar voor verdrogen geweken. Dit is het moment waarop bomen, heesters en vaste planten uit de vollegrond gerooid kunnen worden. Kwekers slaan deze planten op in koelcellen of kuilen ze in voor levering in het hele winterhalfjaar. In oktober, november is bij kwekerijen het aanbod van leverbare bomen, heesters, rozen en haagplantsoen groot. De planten kunnen meteen op hun eindbestemming de grond in. Ze gaan dan niet meteen groeien, maar de grond rondom hun kluit heeft voor het voorjaar ruimschoots de tijd om goed contact te maken met de wortels. Plantmateriaal uit de vollegrond is vaak goedkoper dan in container gekweekt materiaal.

6. Verbeter de biodiversiteit

Naast praktische en financiële overwegingen om in het najaar te planten, is het grote voordeel dat de tuinbezitter al meteen in het vroege voorjaar kan genieten van al het groen dat ontluikt. Wie in het najaar op slimme wijze aan de slag gaat, kan overigens het hele jaar door genieten van een mooie en levendige tuin. Bovendien is een mix van planten niet alleen mooi om te zien, maar ook goed voor de biodiversiteit.

7. Een levende tuin begint bij de bodem

De bodem is misschien wel het belangrijkste onderdeel van jouw tuin: goede grond zit vol met leven en dat vormt weer de basis van een levende tuin. Ruim een kwart van de biodiversiteit op aarde leeft in de grond. En al die kleine beestjes vormen weer het voedsel voor graag geziene tuinvogels en andere dieren. Door te zorgen voor een rijk bodemleven krijg je gezonde vitale planten en (fruit)bomen in de tuin. Vitale bodems slaan bovendien CO2 op en kunnen water zuiveren en vasthouden. Heel belangrijk nu we steeds vaker met periodes van droogte te maken krijgen. Gezonde bodems zijn onmisbaar in de strijd tegen klimaatverandering en biodiversiteitsverlies.

Waarom deze campagne?

Klimaatverandering

De laatste jaren ontwikkelen september en oktober zich tot nazomermaanden die zich goed lenen voor tuinieren. Deze langere periode spreidt de kansen voor de hele keten om planten in deze weken te verkopen voor het aflopen van het seizoen. De tendens voor de komende jaren is dat de lente steeds eerder begint en de zomer langer aanhoudt met zeer warme, langdurige droge periodes.

Afbreukrisico en kosten

De gevolgen van de droogte voor de beplanting zijn gigantisch. In de zomer van 2018 was Amsterdam 1,4 miljoen kwijt aan het vervangen van dode planten en bomen die de droge zomer niet hadden overleefd. De kosten van het sproeiwater, zo’n half miljoen euro, zijn daar nog niet eens bij opgeteld, alsmede de arbeidsuren.
De kosten van de vervanging op particulier grondgebied zijn niet bekend. Het afbreukrisico is groot want als de particulier één of enkele keren teleurgesteld is door verdroogde planten, dan vergroot dat het risico dat hij zijn heil zoekt in een tuininrichting met ‘dode’ materialen. Een ongewenste situatie.

Gezondheid

Naast klimaatverandering en kosten kan bij Het Vergeten Plantseizoen ook gedacht worden aan het werken in de tuin zelf. Hoe langer en hoe vaker buiten bezig, des te beter en gezonder we zijn. Daarnaast groeit de bewustwording: door een grotere betrokkenheid bij de tuin in najaar en winter verandert de kijk op alledaagse zaken als ‘overleven van vogels en dieren’, voor ‘processen in de grond’, ‘het beter beschermen van zaken’ en meer overwogen ‘aanschaf van de juiste spullen en planten’.

Meer weten?

Kijk op de website van Het Vergeten Plantseizoen.