Groen en droog in Zuidas

Langs de Zuidelijke Wandelweg in Kop Zuidas ligt een watervertragende groenstrook. De groenstrook was de eerste in zijn soort en wordt al op meer plekken toegepast.

De watervertragende groenstrook in Kop Zuidas is aangelegd door de gemeente Amsterdam en Waternet. In 2016 was de strook klaar. Op het eerste gezicht lijkt het een gewone groenstrook, maar omdat hij ongeveer 35 centimeter lager dan de omgeving ligt, kan het regenwater uit de openbare ruimte en van de nabijgelegen daken opvangen.

Door het tijdelijk opvangen van regenwater ontlast de groenstrook het hemelwaterriool. Dankzij deze duurzame oplossing wordt de openbare ruimte volledig waterneutraal. Dit betekent dat het regenwater niet wordt afgevoerd via het rioleringssysteem, maar vertraagt infiltreert in de ondergrond. Binnen 24 uur is het water weg.

Aanleg van watervertragende groenstrook. ©Merlijn Michon

Toegevoegde waarde voor de wijk

De drie meter brede groenstrook is beplant met waterminnende planten. Deze zijn niet alleen functioneel, maar ook het hele jaar door mooi om te zien. Op deze manier draagt de groenstrook bij aan vier speerpunten van de gemeente: de sponswerking van de stad vergroten, duurzame stedelijke ontwikkeling, een hittebestendige stad en natuurinclusief.

“De groene strook past goed in een hoogstedelijke omgeving.”

De woningen die aan de groenstrook grenzen hebben elk een eigen entree via een granieten brug. “De groene strook past dankzij de gedetailleerde stenen randen en stevige granieten bruggen goed in een hoogstedelijke omgeving”, zegt ontwerper Cyrus Clark.

Werking watervertragende groenstrook Zuidelijke Wandelweg. ©Dienst Zuidas

Alle neuzen dezelfde kant op

Deze watervertragende groenstrook is de eerste in zijn soort. Na de heftige regenbui van 28 juli 2014 kwam er meer aandacht voor de noodzaak van een regenbestendige stad. De bui was zo heftig dat de Zuidas blank stond. Ook het project Amsterdam Rainproof van Waternet zette de noodzaak van een regenbestendige stad op de kaart.

Dankzij dit gevoel van urgentie stonden alle neuzen dezelfde kant op, zegt het projectteam, dat regelmatig om tafel zat met alle stakeholders. Dat zijn niet alleen de dienst Zuidas en Waternet, maar ook stadsdeel Zuid, de beheerafdelingen van de gemeente en Waternet, de kabel- en leidingbedrijven, de projectontwikkelaars en de toekomstige bewoners. Iedereen zat in de meewerkstand, zegt projectmanager Jouke Eppenga. Van kabel en leiding bedrijven tot en met bewoners.

Low-tech, smart solution

Hoewel de groenstrook een nieuwe regenbestendige oplossing was, bestond er geen koudwatervrees bij de verschillende partijen. ‘Het is een relatief goedkope en low-tech oplossing,’ zegt ontwerper Clark.

 

“Het is een relatief goedkope en low-tech oplossing.”

 

Als het echt hard regent (meer dan 60 millimeter per uur) en de groenstrook dreigt te overstromen, dan stroomt het water via een overstort alsnog naar het hemelwaterriool of het nabijgelegen oppervlaktewater. Hierdoor stroomt het regenwater, ook bij heftige buien, niet de huizen in. De aangrenzende huizen staan hoger dan het maximale waterpeil in de groenstrook.

Zwerfvuil in de groenstrook

Bij de totstandkoming van dit project, zijn in een vroeg stadium alle beheerafdelingen bij de ontwikkeling betrokken. Clark: ‘Het was belangrijk om vanaf het begin te vragen: jullie moeten straks beheren, waar voorzien jullie problemen? Dat moet je wel echt serieus nemen.’

“Betrek verschillende beheerafdelingen in een vroeg stadium.”

Zo is op aanraden van de beheerafdelingen gekozen voor een verhoogde stenen rand naast de groenstrook met sleuven waar het regenwater tussendoor kan stromen. Zo blijft straatvuil op straat, en blijft de aanslag die het regenwater achterlaat beperkt tot de sleuven, die gemakkelijk schoon gemaakt kunnen worden.

Omdat het om een watervertragende groenstrook gaat – dus een combinatie van ‘blauw’ en ‘groen’ was het ook zoeken wie het beheer en onderhoud op zich ging nemen: het stadsdeel of Waternet? In dit geval werd het een samenwerking.

Het beheer en onderhoud ging een tijdje goed, maar bleek uiteindelijk toch problematisch. Volgens Joost de Wit, hoofontwerper openbare ruimte Zuidas & Schinkelkwartier, waren beheer en onderhoud niet overgedragen aan het stedelijk beheer.

De groenstrook wordt nu schoongehouden door bewoners. Zij verwijderen het zwerfvuil dat anders blijft liggen.

Stenen rand naast de groenstrook met sleuven waar het regenwater tussendoor kan stromen. © Merlijn Michon

Meer watervertragende groenstroken

Omdat de groenstrook technisch simpel is en relatief weinig kost, is het plan gemakkelijk uitvoerbaar en kopieerbaar. Ontwerper Joost de Wit: “Er zijn al plannen voor de nieuwbouwwijk Ravel.”