Regentuin aan Zee

Een zwemvijver, een kruipruimte vol schelpen en zinkputten met grind: Nancy Wiltink zoekt graag naar duurzame, speelse en betaalbare maatregelen om haar huis en Tuin aan Zee Weerproof te maken. 

Toen Nancy Wiltink in 1997 met haar gezin vanuit de binnenstad naar haar ‘Tuin aan Zee’ in Amsterdam-Noord verhuisde, was er werk aan de winkel. De voormalige sluiswachterswoning tegenover de Willem-I sluis was verwaarloosd. De tuin van 1.400 vierkante meter was overwoekerd en de vloerbalken waren verrot. 

Ventilatie 

Nadat de vloerbalken waren verwijderd, lieten Nancy en haar man de kruipruimte met schelpen vullen; een hele vrachtwagen vol. Die schelpen houden minder water minder vocht vast dan het zand dat er eerst lag. Ook vervingen ze de ventilatieroosters aan de buitengevel en boorden ze ventilatiekanalen zodat de ruimte onder het huis beter kan luchten. 

Pure zeeklei 

Amsterdam-Noord ligt op pure zeeklei. Regenwater zakt er nauwelijks in weg. “Als het hard regent, kan het water nergens heen” zegt Nancy. Wilden ze hun huis beschermen, dan moest er buiten ook wat veranderen. 

Te beginnen met afschot. Oftewel: de tuin moest schuin aflopen, zodat het water wegloopt van het huis. De planten en bomen zijn zoveel mogelijk vochtminnend, zoals bramenstruiken en knotwilgen. En er zijn zinkputten aangelegd. Nancy: “In Frankrijk noemen ze dat een puit perdu, wat ‘verborgen put’ betekent. Het is een gat dat je met grind vult en met aarde bedekt, zodat je er niets van ziet, maar het water wel weg kan lopen.”  

Maar dat is nog niet alles. Het Amsterdamse bedrijf PUREWTR legde een zwemvijver aan. De vijver heeft een filterzone, een zeef en een energiezuinige pomp die het zuurstofgehalte op peil houdt. Eens per jaar, na de winter, wordt de vijver grondig schoongemaakt. 

Zwemwatervijver gevuld met regenwater. ©Merlijn Michon

Recyclen 

Achter de vijver staat een tuinhuisje dat Nancy en haar man als bed & breakfast verhuren. Ze ontwierpen het samen met tuinhuisspecialist Van Donzel Best. Het huisje is grotendeels opgebouwd uit gerecyclede materialen zoals oude kozijnen, dakpannen uit Frankrijk en hout van omgewaaide bomen. 

En naast het huis staat een regenton waar water via de dakgoot inloopt. Zit deze vol, dan loopt het water via een brede slang door de tuin naar de vijver. Gaas houdt blaadjes en takjes tegen. Nancy: “Zo blijft het waterniveau op peil. Voorheen stond ik de vijver soms met een waterslang bij te vullen. Dat voelde nogal dubbel.” 

Regenton. Het water gaat via een slang naar de zwemwatervijver. ©Merlijn Michon

In de toekomst zou ze regenwater ook anders willen hergebruiken. “In een waterzak kun je regen opvangen en gebruiken voor bijvoorbeeld toilet, douche of wasmachine.” 

Stapsgewijs 

Nancy en haar man voeren de projecten stapsgewijs uit. Vaak doen ze eerst onderzoek op internet, en passen bestaande maatregelen dan op hun eigen situatie toe. Werkt het? Dan gaan ze verder met de volgende oplossing. “Dat heeft ook nadelen. Vaak kom je de beste oplossing tegen als je al bezig bent.” 

Ze doen zoveel mogelijk zelf. Nancy is verhalenverteller van beroep, maar houdt van ontwerpen en vormgeven. Haar man is ingenieur en houdt meer van de technische kant van oplossingen. Hun Weerproof maatregelen rusten op vier pijlers. “Het moet bouwtechnisch duurzaam, niet lelijk, maar leuk en speels (zoals de schelpen in de kelder) en betaalbaar.” 

Voorbereid zijn op wateroverlast is een noodzaak, zo realiseerde Nancy zich in de loop der jaren. “Amsterdam is kwetsbaar gebied. We hebben een jaar in Ecuador gewoond, op 3000 meter hoogte, daar verklaarden ze ons bijna voor gek dat je onder de zeespiegel woont.” 

Tuintips van Nancy 

• Zoek uit waar het laagste punt van je tuin ligt en laat het regenwater op een natuurlijke manier weglopen. 
• Lukt dit niet? Accepteer dan dat een deel van je tuin drassig blijft en maak een mooi moerasgedeelte met vlonders. 
• Kijk goed naar de grondsoort: zand is heel anders dan kleigrond. Dat is belangrijk als je gaat graven (voor bijvoorbeeld een zwemvijver of waterzak), maar bepaalt ook hoe goed het water in de grond wegloopt. 
• Gebruik planten die van vocht houden en veel water opzuigen. 
• Vang regenwater dat van je huis valt op in een regenton. 
• Ben je net verhuisd? Doe dan het eerste jaar niets aan je tuin. Dan merk je vanzelf waar de natte plekken zijn, waar de zon het meeste schijnt en waar je graag gaat zitten. Zo kun je hier rekening mee houden in het ontwerp van je tuin.