Waterpleinen

Een waterplein is een verdiept, multifunctioneel plein waar regenwater vanuit de omgeving naar toe kan stromen tijdens een extreme regenbui. Het water wordt daar dan tijdelijk opgevangen.

In dichtbebouwde stedelijke gebieden is het lastig ruimte te vinden voor regenwateropslag, terwijl de noodzaak in deze gebieden juist groot is. Er wordt nog vaak gekozen voor monofunctionele ondergrondse oplossingen: oplossingen die geen ander doel dienen dan de (tijdelijke) opvang van regenwater. Maar door het regenwater juist een zichtbare plek in de openbare ruimte te geven, zoals op een plein, ontstaat een multifunctionele oplossing. Een bijkomend voordeel is dat investeringen voor waterberging tegelijk worden ingezet voor het aanleggen van een aantrekkelijke buitenruimte en minder meerkosten opleveren.

Een waterplein combineert op een aantrekkelijke manier waterberging met andere stedelijke functies. Als het droog is, kan er worden gespeeld, gesport of zitten mensen er in de zon. Als het hard regent, stroomt het plein vol met water en functioneert het als tijdelijke berging. Het regenwater uit de buurt is via open afvoeren of een regenwaterriool op het plein aangesloten.

Een waterplein vormgeven

Waterpleinen vergen een zorgvuldige vormgeving. Wanneer het plein volstroomt, moeten mensen het plein snel en gemakkelijk kunnen verlaten. Met name voor kinderen is dit belangrijk. Dit kan bijvoorbeeld door het aanleggen van een niet te steile of getrapte rand. Waterpleinen worden verder vaak ingericht met verschillende niveaus. Afhankelijk van het type bui en de wens van de ontwerper, kunnen verschillende onderdelen los van elkaar volstromen. Zo kunnen sommige delen van het plein nog steeds gebruikt worden voor andere doeleinden tijdens matige neerslag.

Een waterplein vereist verder goed onderhoud. Na een regenbui moeten de gedeelten die onder water komen te staan ook weer gemakkelijk schoon te maken zijn. Iedere keer nadat het plein ondergelopen en weer leeggepompt is, moet het schoongemaakt worden.

Schematische doorsnede waterplein in een droge situatie. ©Atelier GROENBLAUW

Schematische doorsnede waterplein in een natte situatie. ©Atelier GROENBLAUW

Waterplein Benthemplein

Eén van de bekendste waterpleinen is het Benthemplein in Rotterdam-Noord. Het bestaat uit drie delen, waaronder een sportveld. Deze drie delen liggen verdiept zodat het regenwater van de omgeving hier kan worden opgevangen. Er zijn drie bassins: de twee ondiepe bassins zijn ongeveer 1 meter diep, het grote bassin is 2,5 meter diep. In totaal is de wateropslagcapaciteit van het Benthemplein 1700 m3. Het plein vormt daarmee een grote extra opslag om wateroverlast in de buurt te voorkomen.

Het eerste water van een stortbui stroomt naar de ondiepe bassins. Hier wordt het eerst direct weggepompt naar de riolering, omdat het eerste regenwater vaak verontreiniging bevat zoals bladeren, papiertjes en hondenuitwerpselen. Na ongeveer een uur stopt het pompen en vult het relatief schone regenwater de bassins. Het water van de daken van omringende gebouwen en een nabijgelegen parkeerplaats loopt via brede goten ook naar de twee ondiepe bassins.

Daarnaast vangt een groter, dieper bassin het regenwater van de wijdere omgeving op, onder andere van een nabijgelegen schoolgebouw. Het water stroomt ondergronds het grotere bassin binnen. Hier vindt de voorzuivering plaats. Na een stortbui wordt het water gedoseerd geïnfiltreerd in de omgeving of afgepompt naar het open water van de nabijgelegen Noordsingel.