Alles over hitte
Hittegolven met extreem hete dagen en tropische nachten nemen toe. Als klimaatverandering doorzet, zijn temperaturen van 35 graden of hoger straks niet meer uitzonderlijk in Nederland. Vooral in de stad wordt het onaangenaam warm. En dat kan gevaarlijk zijn.
Waarom wordt het steeds warmer?
Na weken van regen en kou is het soms haast niet voor te stellen. Toch is het zo: de temperatuur op aarde stijgt. Dat komt met name door toename van broeikasgassen in de lucht. Doordat die gassen warmte van de zon vasthouden, stijgt de temperatuur.
En doordat gebouwen, huizen, wegen en stenen warmte vasthouden, ligt de temperatuur in steden hoger dan in kleinere woongebieden. Op zomerse dagen kan het verschil oplopen tot zeven of acht graden Celsius. Ook de gevoelstemperatuur is in steden hoger. Steden als Amsterdam, noemen we daarom hitte-eilanden.
Welke schadelijke gevolgen heeft hitte?
Milde verschijnselen van extreme temperaturen of aanhoudende hitte kennen we allemaal wel: concentratieproblemen, hoofdpijn, vermoeidheid. Gezondheidsklachten door hitte noemen we hittestress. Maar de gevolgen kunnen ook ernstiger zijn, vooral voor ouderen en mensen met een geestelijke of lichamelijke beperking. Zij kunnen er zelfs aan overlijden.
Bij een combinatie van droogte en hitte drogen bomen en planten uit. En ook dieren kunnen last hebben van hittestress.
En wat dacht je van onze elektriciteitsvoorziening en infrastructuur? Op hete dagen worden beweegbare bruggen natgespoten. Dat gebeurt met een reden. Op 25 juni 2019 was het zo heet, dat de gemeente Amsterdam alle beweegbare bruggen een paar uur gesloten hield. Eenmaal geopend zouden de bruggen mogelijk niet meer sluiten. Het verkeer dat over de brug rijdt, reed lekker door, maar grote boten kwamen stil te liggen.
Uitval van elektra door hitte en droogte kunnen we in Nederland meestal voorkomen. Maar in extreme gevallen kunnen elektriciteitscentrales niet anders dan de energieproductie terugschroeven (brownout) of compleet uitschakelen (blackout). Een energieblackout heeft gevolgen voor de hele maatschappij, van huishoudens en telecom tot landbouw, vervoer en gezondheidszorg.
Wat betekent dit voor jou?
Tropische temperaturen zijn misschien lekker als je met een koud drankje op een terras zit, maar hittestress en extreme warmte in je woning kunnen ook heel vervelend zijn. Gelukkig zijn er mogelijkheden je huis koel te houden, bijvoorbeeld met zonwering. Zoals zonnedoeken of bomen in de tuin die schaduw geven. Zorg niet alleen voor je eigen koele plek, maar houd ook je omgeving in de gaten. Let tijdens hitte bijvoorbeeld extra op kleine kinderen en ouderen die afhankelijk zijn van anderen om zichzelf koel te houden.
Als professional merk je dat gebouwen, scholen en kantoren steeds warmer worden. Werknemers hebben hier last van. Hittestress op kantoor zorgt voor een onprettige en soms zelfs ongezonde werkomgeving, wat de productiviteit niet ten goede komt. Als organisatie kun je ook investeren in zonwering en meer groen in de omgeving aanbrengen. Samen kunnen we de schade aan onze stad en leefomgeving beperken.
Hoe helpt Weerproof bij hitte?
Weerproof vindt het belangrijk om de overlast van hitte terug te dringen. Als bewoner vind je hier tips en kennis om jezelf voor te bereiden op extreme hitte en om je eigen omgeving te vergroenen. Als professional vind je behalve tips bij Weerproof ook een netwerk van organisaties, ondernemers, ambtenaren en bewoners die ook bezig zijn met klimaatadaptatie. Samen leren we van gezamenlijke uitdagingen en oplossingen.
Wat is het Hitteplan?
Is de kans op een periode van (meer dan) vier dagen met een maximumtemperatuur boven 27 °C groot, dan kan het RIVM het landelijke hitteplan activeren. Het RIVM stuurt dan een bericht naar de GGD met een waarschuwing over de verwachte hitte. Deze waarschuwing stuurt de GGD door aan zorginstellingen en andere organisatie die kwetsbare groepen kunnen beschermen tijdens een hittegolf. Dit bericht van de GGD bevat ook adviezen over het verkleinen van risico’s van hittestress en verwijzingen naar informatieoverzichten zoals posters, flyers en webpagina’s zoals deze van Weerproof.
Amsterdam heeft ook het Amsterdams Hitteplan. In dit plan is vastgelegd hoe de gemeente, GGD, GHOR en andere organisaties gecoördineerd taken uitvoeren. Het plan is vooral gericht op het ondersteunen van mensen die zich tijdens hittegolven in kwetsbare posities bevinden zoals:
- (Thuiswonende) ouderen met extra zorgbehoeften
- Zeer jonge kinderen
- Dak- en thuislozen
- Mensen met ernstige gezondheidsklachten.
Wat is de Hittekaart?
De hittekaart is een iets oudere kaart dan de hitterisicokaart, maar nog steeds relevant. Het RIVM heeft 1 juli 2015 geselecteerd als uitgangspunt voor de uitvoering van stresstesten voor hitte. Deze dag wordt gezien als de representatieve ‘1 op 100’ hittedag voor de zomerperiode april tot en met september. De hittekaart geeft de gemiddelde gevoelstemperatuur (PET) weer op deze dag, tussen 12.00-18.00 uur. De gevoelstemperatuur wordt gebruikt als indicator voor de invloed van hitte op de menselijke gezondheid, omdat dit een betere indicator is dan luchttemperatuur.