Wat doet een boom met water?

Bomen verdampen water via de huidmondjes van hun bladeren. Dit proces wordt transpiratie genoemd. Het verdampen van water kost energie en zorgt voor verkoeling van de omgeving. Ook geven de bladeren schaduw. Op warme, zomerse dagen spelen bomen in de stad daarmee een belangrijke rol bij het matigen van extreme temperaturen.

De droge zomer van 2018

Tijdens de droge zomer van 2018 zagen we dat bomen al vroeg hun bladeren lieten vallen en daardoor minder de hitte konden temperen. Waarschijnlijk kwam dit doordat het grondwater te veel was verlaagd en daarmee buiten het bereik van de boomwortels was gezakt. Op basis van metingen van grondwaterstanden lijken bomen met het opzuigen en verdampen van grondwater een belangrijke rol te spelen. Echter, over de hoeveelheid water die bomen in stedelijk gebied transpireren is nog maar weinig bekend. Dit was aanleiding voor Waternet, in samenwerking met deskundigen van het Laboratorium van Plantecologie van de Universiteit Gent en boomexperts van de gemeente Amsterdam, om praktisch onderzoek te gaan doen. We willen graag weten hoeveel grondwater de bomen nodig hebben.

Waterverbruik van een boom

Begin mei zijn sensoren geïnstalleerd op zes geselecteerde iepen in de Stadionbuurt. Er is voor iepen gekozen omdat dit in Amsterdam de meest voorkomende boomsoort is. Sindsdien zijn de metingen voor de onderzoekers live te volgen: begin juni bijvoorbeeld verdampte de grootste iep zo’n 170 liter per dag. Dat is meer dan het drinkwaterverbruik van een gemiddelde Amsterdammer (140 liter per dag). De stad Amsterdam telt ongeveer 300.000 bomen. De verdamping per boom varieert, maar allemaal samen verbruiken de bomen ’s zomers kennelijk een flinke hoeveelheid water. Het onderzoek is nog in volle gang en levert naar verwachting relevante kennis over de waterbalans en grondwaterstanden in stedelijk gebied. Daarmee kan Waternet doelgericht werken aan het slimmer inrichten van wijken zoals de Stadionbuurt, om extremer weer het hoofd te kunnen bieden.